چگونه کنکوری درس بخوانیم تا موفق شویم؟

یکی از فاکتور های مهم و اساسی در برنامه ریزی مطالعاتی کنکور ، آگاهی از شیوه های استاندارد و دقیق مطالعه برای کنکور سراسری است. داوطلبانی که از شیوه های مطالعاتی آگاه هستند مسیر برنامه ریزی کنکور را دقیق تر پشت سر می گذارند. در این مقاله از گروه مشاوره هم قلم (محمد بان) می خواهیم نحوه استاندارد و صحیح مطالعه را به شما آموزش دهیم. حتما این مقاله را بخوانید. چون نحوه مطالعه صحیح فقط و فقط به همراه برنامه ریزی صحیح می تواند بازدهی شما را تا حد غیرقابل باوری افزایش دهد.

اولین سوالی که مطرح می شود این است که از روی چه منابعی، با چه کیفیتی و به چه نحوی بخوانیم؟

در روزی که شما برای اولین بار مطلبی را می خوانید مطمئنا شناخت کم یا حداقل نسبتا کمی نسبت به سطح کنکور از آن دارید. پس سه مرحله اولیه طراحی کرده ایم که با آن می توانید تا حدود 50 الی 60 درصد مطالب را بیاموزید. که در مقایسه با زمانی که برای آن می گذارید (شاید حداکثر 3 الی 4 ساعت برای یک فصل 15 الی 20 صفحه ای) بسیار آمادگی خیره کننده ای است.

سه مرحله مطالعه کنکوری

مرحله اول

احتمالا تاکنون این جمله را خیلی زیاد شنیده اید که همه سوالات کنکور از کتاب درسی طرح می شوند. طراحان سوالات کنکور تا چند سال پیش برای طرح سوالاتی که هم طاقت فرسا باشند! و هم از داخل کتاب طرح گردد کار سختی داشتند اما پس از ویرایش کتاب های درسی اکنون دست طراحان برای طرح سوال بسیار بازتر شده زیرا نثر کتاب بگونه ای است که نقاط مبهم و سوال انگیز زیادی دارد. پس اولین گامی که ما باید برداریم شناخت نقاط مبهم کتاب است.

اما مطمئنا این هدف در آن واحد به دست نمی آید. یعنی در همان ابتدای کار که شما شاید درس را فراموش کرده باشید یا حتی برای بار اول می خوانید فهمیدن کلیات درس هم طاقت فرسا باشد چه برسد به اینکه بخواهید نقاط مبهم آن را بشناسید اما ما برای اینکه از همان روز اول با کتاب آشنا شوید (حتی اگر شده بسیار سطحی و کم عمق) مرحله اول مطالعه تان را روخوانی از متن کتب قرار داده ایم.

یعنی در وحله اول کتاب را به صورت روزنامه وار مطالعه کنید تا کلیات کتاب را به چشم ببینید و به ذهن بسپارید که در این فصل قرار است چه چیزهایی را به عنوان سرفصل بیاموزید. این کار در شکل گیری اسکلت بندی مفاهیم در ذهن شما تاثیر بسزایی دارد زیرا باعث می شود پیش از آن که شما به سراغ جزئیات بروید کلیات را در مقابل خود ببینید و تشنه این شوید که از منابع دیگری که در ادامه خواهیم جزئیات مطالب را نیز بیابید.

 مرحله دوم

انجام این مرحله اختیاری است و منوط به این است که جزوه خوبی داشته باشید. یعنی اگر فارغ التحصیل هستید و در زمان مدرسه در بعضی دروس معلمان خوبی داشتید که جزواتشان شیوا بود و یا الان دانش آموز هستید و جزوات معلمان سال های قبل و امسالتان مفاهیم را به سادگی بیان می کند حتما مرور جزوه را در مرحله دوم مطالعه تان قرار دهید.

ما هم مثل شما می دانیم سطح جزوات معلمانتان در حد مدرسه است و می دانیم که شما قرار است برای امتحانات کنکور آماده شوید و نه امتحانات مدرسه، ولی علت اینکه مرور جزوه را در مرحله دوم قرار دادیم این است که می خواهیم پیش از آنکه به سراغ کتب کنکوری بروید ابتدا به زبان ساده تری مطالب را بیاموزید. البته این شرط را گذاشتیم که بشرطی جزوه معلمتان را در مرحله دوم می خوانید که از آن جزوه و معلم راضی بوده باشید. یعنی اینگونه هم نیست که شما را مجبور کنیم جزوه همه معلمان دبیرستان را بخوانید بلکه فقط و فقط در درس هایی که احساس می کنید جزوه معلمتان خوب بوده است به عنوان مرحله دوم جزوه معلم را می توانید بخوانید و اگر در درس یا دروسی جزوه خوبی نداشتید می توانید این مرحله را حذف کنید.

مرحله سوم

در این مرحله می خواهیم ضعف ها و کمبود های مراحل قبل را جبران کنیم. منبع تغذیه ما در این مرحله کتاب های کنکوری برگزیده است. این کتاب ها را خودمان به شما معرفی می کنیم و در واقع این کتاب ها بهترین کتاب های بازار هستند که معمولا هر کدامشان را یک انتشارات چاپ کرده است. پس در مرحله سوم ما کتاب کمک آموزشی یا همان کتاب کنکوری را مطالعه می کنیم. بیشتر مفاهیمی که ما در کنکور لازم داریم در همین کتاب های کنکوری ای که به شما معرفی می کنیم نهفته است و به همین دلیل هم هست که ما شما را به رفتن به هیچ آموزشگاهی ترغیب نمی کنیم زیرا با صرف هزینه کم و البته نحوه مطالعه استاندارد از همین کتاب ها به راحتی می توانید به عمق مطالب پی ببرید.

خب تا اینجا از روی سه منبع مختلف با بیان ها و سطوح مختلف فصلی را که مشخص کرده بودید را خواندید. حالا وقت آن رسیده است که اولین مرحله ارزشیابی را از شما انجام دهیم. این مرحله کمی ساده تر از آن است که فکرش را کنید ولی در عوض پایه ای است و انجام آن لازم الاجراست. در این مرحله از شما می خواهیم ابتدا تمارین داخل کتاب و سپس هر سوالی که داخل کتاب طرح شده ( اعم از فعالیت ها، کاردرکلاس ها و …) را حل کنید.

شاید این کار برایتان بسیار سطحی و پیش پا افتاده باشد ولی یادتان باشد حتی اگر دانش آموزی که قرار است درسی را در کنکور 100 درصد بزند هم باید روی 20 الی 30 درصد سوالات آسان تسلط داشته باشد و هم روی 20 الی 30 درصد سوالات سخت. و شما با این کار به راحتی می توانید روی همان 20 الی 30 درصد سوالات آسان مسلط شوید یا بهتر است بگوییم می توانید خیال خودتان را بابت سوالات آسان کنکور راحت کنید که فکر می کنیم حداقل برای دروسی که زیاد در آن قوی نیستیم و زیاد به زدن درصدهای بالا در آن خوشبین نیستیم خیره کننده باشد.

خب همانطور که به شما قول داده بودیم پس از سه مرحله ای که تعریفش را کردیم و ارزیابی اولیه ای که بر مبنای حل تمرینات داخل کتاب گذاشتیم اکنون شما روی 50 الی 60 درصد مباحث فصلی که خواندید آمادگی دارید. یعنی اگر همین الان تست های کنکور سراسری سال های قبل از همان مبحثی که داشتید می خواندید را جلویتان بگذاریم می توانید به 50 الی 60 درصد آن پاسخ دهید، اما همین جا باید این سوالات را از خود بپرسیم…

– چرا پس از این سه مرحله خواندن باز هم آمادگی کافی برای پاسخ دادن به تمامی سوالات ندارید؟

– برای رسیدن به آمادگی 100درصدی چه مسیری را طی کرد؟

– و از همه مهم تر اینکه آیا ما می توانیم این آمادگی 60درصدی خود را در طول زمان درس خواندنمان برای کنکور حفظ کنیم تا بتوانیم آن را ارتقاء دهیم؟

در پاسخ سوال اول باید مطالب زیر را به شما یادآور شویم.

بطور کلی طراح سوالات حق ندارد سوالی طرح کند که خارج از مفاهیم گفته شده در کتاب درس باشد …

آیا بطور کامل جمله ای که ذکر شد را متوجه شدید؟ یکبار دیگر آن را بخوانید. بله درست است… طراح سوال حق دارد خارج از متن کتاب سوال طرح کند بلکه حق ندارد خارج از مفهوم مطالب کتاب سوال طرح کند . حال این سوال باید برای ما ایجاد شود.آیا ما با یک بار خواندن کتاب به تمامی مفاهیم آن مسلط می شویم؟آیا اصلا می توانیم تمامی مفاهیم کتاب؛چه آنهایی که بصورت واضح و پررنگ مشخص شده اند و چه آنهایی که درگوشه و کنار کتاب جای گرفته اند؛ را شناسایی کرده و اقدام به حلاجی کردن آن کرد؟ اصلا بیایید یک سوال جامع تر مطرح کنیم.سوال مفهومی یعنی چه؟!

درواقع منظور از مفهوم کتاب و سوال مفهومی این است که دست طراح بسته نیست که فقط بتواند از متن کتاب سوال طرح کند.بلکه برای سنجش یادگیری دانشجویان و همچنین سخت تر کردن سوالات کنکور! طراح از مفهوم مطالب سوال طرح می کند؛ به این شکل که می تواند هرگونه سوالی که راه حلش به هرنحوی به هرخطی از کتاب مرتبط باشد را به عنوان سوال طرح کند.یعنی مفهومی خواندن به این معنیست که شما بتوانید هر تستی که از هرخط کتاب طرح شود را پیش بینی کرده و پاسخ دهید!

رسیدن به چنین توانایی ای شاید سخت باشد ولی مسلما نشدنی نیست. هدف ما از گفتن این جملات این است که بدانید قرار نیست از روز اول علامه دهر باشید و بتوانید به همه سوالات کنکور پاسخ صحیح دهید. کنکور یک فرایند است. یک فرایند زمان بر. پس باید در طول طی مسیر این فرایند صبور و شکیبا باشید ولی همواره به خاطر داشته باشد که باید لحظه به لحظه پیشرفت کنید. بنابراین انتظاراتی را که امروز از شما نداریم مطمئنا طی ماه های بعد خواهیم داشت ولی همینکه شما در طول این ماه ها با ما همراه باشید و به سوی خط پایان این ماراتن نفس گیر حرکت کنید مطمئنا پیشرفت هم نصیب شما خواهد شد.

خب تا آنجایی رسیدیم که شما سه مرحله اول درس خواندن را گذراندید و تمارین کتاب را نیز حل کردید و حدودا به 60 درصد آمادگی رسیدید. احتمالا به نظر خودتان در اوج آمادگی هستید و اطلاعات زیادی را در طول این سه مرحله به خود افزوده اید. حال باید آمادگی خود را تثبیت کنید. این مرحله بسیار مهم است به این خاطر که شما برای رسیدن به این آمادگی تلاش زیادی کرده اید و نمی خواهید آن را تا چندماه بعد که می خواهید دوره مجدد انجام دهید از یاد برده باشید.یعنی در برهه فعلی مهم ترین امر برای شما باید این باشد که آمادگی خود را تا دوره دومتان حفظ کنید.ولی چگونه؟

برای رسیدن به این مهم دوراه پیش رو دارید.یکی اینکه حافظه بلندمدتتان را اینقدر قوی کنید که تمامی مطالب موبه مو در ذهنتان بماند! که عملا این کار نشدنی و غیرممکن است.و راه دوم راهی است که به جرئت می توانیم بگوییم ابداع گروه آموزشی هیوا است و تمام دانش آموزان ما که به آن جامه عمل پوشانده اند رتبه های درخشان ما در کنکور سراسری را کسب کرده اند. .خب بگذارید دیگر حاشیه نرویم و اصل مطلب را به شما بگوییم.

شما نیاز دارید که اطلاعات خود را ثبت کنید تا زمانی که برای دوره بعدی اقدام می کنید نیاز نباشد به همان میزانی که دفعه اول زمان صرف کرده اید،وقت بگذارید و درس بخوانید.چون همانطور که می دانید دوره بعدی شما زمانی است که باید صرف افزایش تسلط خود روی مفاهیم و تست زنی کنید. اما سوال اساسی اینجا مطرح می شود که چگونه اطلاعات خود را ثبت کنید.

 آیا منظور ما همان خلاصه نویسی است؟

 آیا خلاصه نویسی برای ثبت اطلاعات شما کافی است؟

 آیا می توان با خلاصه نویسی خیال خود را برای دوره دوم راحت کنید؟

خب برای پاسخ به این سوالات بیایید ابتدا بگوییم تعریفی که دانش آموزان از خلاصه نویسی دارند چگونه است؟ معمولا دانش آموزان تصور می کنند خلاصه نویسی یعنی پس از خواندن درس ، نکات مهم و کلیدی را روی برگه ای بنویسیم و آن را برای هفته های قبل از کنکور مرور کنیم و نکات را از حفظ کنیم!… آیا این تعریف درستی است؟ پاسخ این سوالات با صلابت تمام “نه” است. بیایید علت را با هم پیدا کنیم.

زمانی که شما سه مرحله متوالی برای درس خواندن را گذراندید تمارین کتاب را حل کردید و ذهنتان را به شکل هرچه تمام تر درگیر مباحث درس آن روز کردید به درجه ای از توانایی رسیده اید که می توانید قسمت هایی از درس را به عنوان نکته های مهم مشخص کرده و آن را به عنوان خلاصه نکات جمع آوری کنید. خب تا اینجا که شد همان خلاصه نویسی مرسوم . ولی آیا اصلا به مراحل این خلاصه نویسی دقت کردید؟شما زمانی خلاصه نویسی می کنید که ذهنتان در اوج آمادگی قرار دارد و توانایی شناخت نکته ها و قسمت های مهم درس را دارد.

زمانی که شما این نکات مهم را می نویسید ذهنتان آنقدر توانایی دارد که بتوانید این نکات را تجزیه و تحلیل کنید و بطور کلی درکش برای شما راحت است. ولی آیا مثلا دوماه بعد که برای دوره اولتان باز می‌گردید به اندازه روز اول آمادگی دارید؟ مسلما پاسخ خیر است.در نتیجه چون تمامی این نکات برایتان تازگی دارد تصور می کنید که عجب کار جالبی کرده اید و این مجموعه نکات را یادداشت کرده اید! تمامی نکات را حفظ می کنید و به ندرت به سراغ علت و خاستگاه این نکات می روید .

در نتیجه شما در بهترین حالت می توانید با حفظ کردن این نکات می توانید تست هایی را بزنید که عینا پاسخی مشابه با این نکات دارند و درصورت ایجاد تغییراتی کوچک در صورت تست هرگز قادر به پاسخ گویی نخواهید شد. تازه جالب این است که هفته قبل از کنکور با هزاران نکته ای مواجه می شوید که در طول سال تحصیلی آن را به کوله بار ارزشمند خود افزوده اید و باید تمام آن ها را برای آزمون چهارساعته کنکور که برای هر سوال به طور میانگین 60 ثانیه وقت دارید حفظ کنید!

نه می خواهیم شمارا بترسانیم نه الکی قصد داریم عادت چندساله تان را برهم بزنیم ولی قبول کنید همانطور که با نوشتن این مقاله در سدد یادگیری شما هستیم با قدرت تمام نیز سعی در دور کردن عادات غلط از شما را داریم .

پس یک اشتباه ساده در فهم اصل خلاصه نویسی باعث می شود که شما نه تنها وقتتان را برای این کار هدر دهید بلکه هرگز تا روز کنکور متوجه نشوید که هیچوقت نمی توانید به آمادگی روز اولی که درس را خواندید برسید !

این موضوع را به کرات در دانش آموزان مشاهده می کنیم. دانش آموزان که زمان خوبی را برای درس خواندن اختصاص می دهند و بادقت به تجزیه و تحلیل متن کتاب می پردازند منتها تنها به این دلیل که تفاوت آمادگی کامل و آمادگی کاذب منجرشده از خواندن نکات را درنظر نمی گیرند تا روز کنکور و یا حتی تا آمدن نتایج اولیه متوجه اشتباه خود نمی شوند.

خب تا اینجای کار متوجه شدیم که خلاصه نویسی به شکلی که مختصر و مفید باشد و صرفا هدف یادداشت نکات مهم درس باشد تاثیری در پایداری آمادگی شما نخواهد داشت و حتی ممکن است نتیجه معکوس بدهد.حال میخواهیم روش جدیدی را به شما آموزش بدهیم. لطفا دقت کافی داشته باشید چون از اینجای مطلب به بعد تاثیر زیادی در موفقیت شما در کنکور خواهد داشت.

مطمئنا تا بحال برایتان پیش آمده که قسمتی از درسی را بخوانید و متوجه منظور مولف نشوید.یا احساس کنید مولف به قدر کافی برایتان توضیح نداده است یا به هر دلیلی احساس کنید مولف نتوانسته به اندازه لازم برای توضیح مطلب کوشا باشد. عده ای در مواجهه با این مشکل از روی آن مطلب رد شده و ادامه مطلب را می خوانند. این کار که بشدت اشتباه است و اصلا توصیه نمی شود. اما بیشتر دانش آموزان در مواجه با چنین مشکلاتی بر روی مطلب تعمق می کنند و زمان کافی صرف می کنند تا مطلب را بطور کامل حلاجی کرده و درنهایت متوجه منظور نویسنده یا بهتر است بگویم متوجه مفهوم آن مطلب می شوند.

روند کار برای هر دانش آموزی ممکن است به نحو خاصی باشد و قصد آموزش این نوع کارها را نداریم ولی معمولا بدین شکل است که دانشجویان پس از اندکی تامل برروی مطلب، از مفهومی پایه ای و اساسی شروع می کنند و با استدلالات متوالی به مفهوم مطلبی که متوجه آن نشده بودند می رسند.

حال اینجا سوالی اساسی پیش می آید.آیا پروسه ای که برای رسیدن به مفهوم چنین مطالبی را که روزی طی کردیم برای همیشه در یادمان خواهد ماند؟ آیا در پروسه دوره بعدی مان باید از صفر برای رسیدن به عمق چنین مفاهیمی زمان صرف کنیم؟ اصلا چرا نویسنده کتاب نیامده مفهوم چنین مطالبی را خودش قدم به قدم توضیح دهد؟ یا چرا گاها مطالب دیگر که آسان تر است را بیشتر توضیح داده ولی مطالبی که سخت تر است را کمتر توضیح داده است؟

در پاسخ سوال اول و دوم باید گفت اولا چنین مسیرهایی برای رسیدن به مفاهیم بخش هایی از کتاب همچون سایر مفاهیمی که ما میخوانیم،چون در ابتدای امر به حافظه کوتاه مدتمان سپرده شده است و درصورت رهایی به راحتی از حافظه مان پاک شده یا کمرنگ می شود پس هیچ تضمینی نیست که دریادمان بماند و برای دوره بعدی مان مجبور نباشیم از ابتدا این مسیر را طی نکنیم. دوما طی چنین مسیری برای درک مفاهیم مختلف در بازه زمانی دوره های آخرمان مخصوصا یک ماه قبل از کنکور زمان زیادی را از ما می گیرد و اصلا اقتصادی و قابل توصیه نیست.

حال بیایید پاسخ سوال سوم و چهارم و همچنین پاسخ راهی مناسب برای تثبیت آمادگی 60 درصدی اولیه مان را با هم و یکجا بدهیم .

مولف کتاب درسی و بهتر است بگوییم کتاب کمک آموزشی (چون که احتمالا سروکار شما بیشتر با این گونه کتاب ها خواهد بود) مطالب زیادی را برای توضیح دارند.اما باید در قالب یک کتاب مثلا 200صفحه ای تمامی این مطالب را توضیح دهند. بنابراین مولف از روی درک و نظر خویش، قسمتی از مطالب را که به نظرش سخت تر و غامض تر به نظر می آید بیشتر توضیح می دهد و آنجایی که آسان تر است کمتر توضیح می دهد و صدالبته که ممکن است نظر شما به هیچ وجه با نظر مولف کتاب  و یا حتی دوست دیگرتان که همان کتاب کمک آموزشی را تهیه کرده و از توضیح آن مبحث فرضی کاملا راضی است،یکی نباشد.

خب به هر ترتیبی که است شما چنین مطالبی را که توضیحش در کتاب کمتر آمده و شما نیاز به توضیح بیشتری داشتید خودتان خواندید و متوجه شدید. از آنجایی که هرفصل از هر کتابی ممکن است از این مباحثی که به نظر شما پیچیده است داشته باشد و شما برای رسیدن به آمادگی در این مباحث وقت گرانبهایتان را هزینه کرده اید و به آمادگی رسیده اید پس بیایید برای تثبیت یادگیری خود اندکی بیشتر زمان صرف کنید ولی درعوض با قطعیت آنچه یاد گرفته اید را تثبیت کنید. اما چگونه؟

بیایید و خود نویسنده کتابی جدید باشید! یعنی برای هر درسی که خواندید و مفاهیم آن را به تمام متوجه شدید درسنامه ای بنویسد برای کسی که هیچ ذهنیتی در مورد آن مفاهیم ندارد. درواقع شما دارید برای خودتان این درسنامه را می نویسید.با این تفاوت که دیدگاه بدبینانه ای نسبت به خود دارید و فرض کردید چندماه بعد که دوباره به سراغ این دروس می آیید آمادگی بسیار پایینی خواهید داشت. به عبارت دیگر تمام این بدبینی ها را از عمد هم که شده پیدا کنید چون لازم است هنگامی که دارید درسنامه می نویسید تمامی جزئیاتی که برای رسیدن به عمق مفاهیم هر درسی لازم دارید یادداشت کنید.

بعبارت دیگر تمام مفاهیمی را که به گمان شما مولف کتاب به هر نحوی در توضیح کامل جزئیات آن کوتاهی کرده و شما برای رسیدن به این جزئیات وقت گذاشته اید و زمان هزینه کرده اید، باید در درسنامه خود بیاورید. هدف از این کار اولا پوشش تدریجی نقاط ضعف خود و دوما استقلال تدریجی از کتاب کمک آموزشی است.زیرا نیاز داریم که با نزدیکی تدریجی به روز کنکور شما از کتاب کمک آموزشی و توضیحات مفصل و گاها اضافی آن فاصله بگیرید و مرجع اصلی تان درسنامه ای باشد که خودتان نوشته اید و درآن هرآنچه برای یادگیری لازم داشته اید یادداشت کرده اید.

این درسنامه نویسی باید برای اولین بار برای هر درسی بلافاصله پس از آن سه مرحله خواندنی که توضیحش را برایتان گفتیم انجام شود .اما غیر از فوایدی که در بالا برای این درسنامه نویسی آوردیم باید ذکر کنیم که این کار در افزایش یادگیری لحظه ای شما نیز تاثیر بسزایی دارد.احتمالا تابحال برایتان پیش آمده که مطلبی را خوانده باشید و درعین حالی که احساس می کنید مطلب را بخوبی فرا گرفته اید هنگامی که قصد دارید آن را برای دوستتان توضیح دهید متوجه می شوید جاهایی از آن را بخوبی فرانگرفته اید!

پس وقتی ما از شما می خواهیم که مطلبی را که فراگرفته اید درقالب یک درسنامه برای کسی که چیزی بلد نیست توضیح دهید درواقع در حال آزمون اطلاعات خویش هستید. اینجاست که متوجه می شوید چه مطالبی را سطحی یادگرفته اید و کدام را عمقی. در نتیجه اگر با خود رودربایستی نداشته باشید باید به مشکلات و نواقص خود را همان لحظه ترمیم کنید. پس درسنامه نویسی علاوه بر اینکه می تواند یادگیری شما را تثبیت کند می تواند ایراداتتان را در فهم مطالب به شما گوشزد کند.

یک مسئله مهم دیگر که در درسنامه نویسی به آن پرداخته می شود، هل دادن مطالب از حافظه موقت و کوتاه مدت شما به حافظه بلند مدتتان است. البته این امر ضرورتا بصورت کامل و بی نقص انجام  نمی شود و درواقع صورت پذیرفتن آن به نحوه درسنامه نویسی تان مرتبط است. گاهی دانشجویان برای این کار مطالبی که احساس می کنند به خوبی فراگرفته اند را از روی کتاب کپی می کنند.این روش اصلا به شما کمکی نمی کند و ما لازم داریم شما خودتان و ضرورتا به زبان خودتان این درسنامه را بنویسید.

تثبیت مطالب صرفا زمانی انجام می شود که پس از خواندن و یادگیری مطالب، کتاب درسی را ببندید و هرآنچه یادگرفته اید درقالب یک درسنامه به زبان تحریر در بیاورید.ممکن است هنگام این کار متوجه شوید که یک سری از مطالب را با اینکه زمان اندکی از خواندنش گذشته است فراموش کرده اید. این امر طبیعی است و تقریبا برای همه رخ می دهد و علت آن فرار بودن مطالب است. هنگامی که به چنین مشکلی بر می خورید نگرانی به خود را ندهید و به متن کتاب رجوع کنید و آن قسمتی که فراموش کرده اید را مجددا بخوانید.حال همان لحظه یعنی بلافاصله پس از خواندن مجدد مطالب فراموش شده، هرچه یادگرفته اید را یادداشت کنید .

حتی اگر کتاب درسی و کمک آموزشی را هنگام درسنامه نویسی جلوی خود باز بگذارید نیز ایرادی ندارد ولی تنها چیزی که برای ما مهم است این است که مطالب داخل کتاب درسی یا کمک درسی را کپی نکنید! و به زبان خودتان بنویسید حتی اگر قرار است طولانی تر یا کوتاه تر از کتاب شوند و یا مجبور شوید چندبار به مباحث داخل کتاب مجددا سر بزنید. یکی از راه هایی که می توانید با انجام آن مطمئن شوید که درسنامه خوبی نوشتید این است که درسنامه تان را به دوستتان نشان دهید. اگر دوستتان پس از خواندنش متوجه مطالب نشد ولی شما متوجه شدید این نشان می دهد درسنامه خوبی نوشته اید! زیرا برای ما مهم است که فقط و فقط خودتان بفهمید نه کس دیگر…

بطور کلی تمام آنچه شما انجام می دهید هدفی جز تثبیت یادگیری تان نخواد داشت.کنار این کار شما آنچه را که بصورت سطحی یادگرفته اید نیز متوجه می شوید و آمادگی 60درصدی خودتان را به معنای واقعی کلمه برای چندماه بعد هم حفظ می کنید.پس امیدوارم تا اینجای کار تاکید مارا برای درسنامه نویسی درک کرده باشید.